Onzekere tijden (december 2024)

De dagen worden korter, de temperatuur neemt af. Geen wonder dat er mensen zijn die wat somberder van aard worden en de toestand in de wereld overdenken.

Ik las in de krant dat de firma EP NL haar 800 MW gascentrale Rijnmond 1 wil sluiten, als de Nederlandse overheid niet wil garanderen dat er een vergoeding komt voor elektriciteit die op afroep beschikbaar is, ook als de centrale niet draait.

In dezelfde krant stond dat de raffinaderij van Gunvor in Rotterdam tijdelijk is stilgelegd. En bij het Duitse staalbedrijf ThyssenKrupp verdwijnen vele duizenden banen. En zo kan ik nog vele nieuwsberichten vinden, die ons een somber beeld schetsen: we stevenen niet af op een economie van groene groei, maar van fossiele krimp.

En ook zag ik op televisie de serie “Wat houdt ons tegen?” van het Humanistisch Verbond. Als je die bekijkt, zou je het idee kunnen krijgen dat je met vrij eenvoudige maatregelen (gedragsverandering, “energiehubs”, …) die groene groei wél zou kunnen bereiken.

Los daarvan is er een nieuw paradigma in ons land aan het ontstaan: we moeten weerbaarder worden. Wat als de stroom uitvalt, of er een overstroming is, of allebei? Wat als Russische of Chinese schepen onze internet- of stroomkabels op zee kapot maken, of dat nu per ongeluk is of expres? Voor Zweden, Noorwegen en Finland is dat een realistisch scenario geworden. En daar wil men niet willekeurig waar windparken in de Oostzee hebben, omdat men anders de kruisraketten niet ziet aankomen.

Mijn opa en oma (beiden bouwjaar 1914) hebben mij ingeprent: als je bezuinigt op je verdediging, en als de vijand dan invalt met tanks in 1940, dan rijden onze soldaten op fietsen, met een karabijn over de schouder.

Begrijp mij goed: ik ben de laatste die u in de put wil praten. Maar ik zou u soms wel wakker willen schudden. Wat is uw kerstwens voor uw naasten en uw nakomelingen? Wat is de gewenste balans tussen een goede economie en milieuvervuiling? Hoeveel van ons inkomen zou naar verdediging van ons land moeten gaan?

Een gek kan meer vragen stellen dan tien wijzen kunnen beantwoorden. Zoals altijd bij complexe vraagstukken is er niet één, simpel, antwoord. En zoals beleggers altijd al hebben geweten: je wilt je kansen en risico’s spreiden. En daarom zeg ik tegen mensen die denken dat ze weten hoe onze energietransitie zou moeten verlopen: denk nog eens na. Leg niet al je eieren in één mandje, zoals de Britten zeggen. En als u dan heeft bijgedragen aan een goede mix van energiebronnen, ga dan van een fijne kerstvakantie genieten!

Lars Roobol