Ronde Tafel bijeenkomst over Warmte, Waterstof & Kernenergie (Verslag en Programma)
Verslag
Een energiesysteem, dat is gebaseerd op een enkele energiebron, is kwetsbaar. Dat geldt ook, als we onze energiebehoefte bijna volledig zouden baseren op “wind op zee”. Die kwetsbaarheid is er alleen al vanwege het risico op terroristische aanslagen. Diversificatie is daarom echt noodzakelijk. Dat was een van de conclusies van de Ronde Tafel bijeenkomst, die de Stichtingen KernVisie en Energietransitie en Kernenergie op 10 mei 2023 organiseerden over kernenergie, warmte en waterstof.
Er waren meer bedenkingen tegen een energiesysteem, dat voornamelijk bestaat uit de combinatie van elektriciteitsproductie met wind op zee en grootschalige energieopslag met waterstof.
De vraag is: Is groene waterstof wel een goed idee zonder kernenergie?
Het uitgangspunt is, dat onze behoefte aan elektriciteit de komende decennia toeneemt van jaarlijks ongeveer 108 TeraWattuur (TWh) naar 300 TWh. Om die vraag te dekken met wind en waterstof zal het op zee op te stellen windvermogen moeten toenemen van de huidige 2 GigaWatt (GW) naar 70 GW. Voor die 2 GW legt TenneT een stopcontact op zee aan, die € 2 miljard kost. Dat bedrag drukt niet op de opwekkingskosten van de wind. Wel op de gemeenschappelijke netwerkkosten. Omdat het merendeel van de 70 GW van verder weg op zee komt, zullen de kosten van de benodigde zevenentwintig stopcontacten meer dan € 50 miljard bedragen. Daarnaast is er nog het probleem, dat de prijs van de elektriciteit uit wind en waterstof in hoge mate volatiel is. De waterstoffabriek zal pas gaan draaien, als de stroomprijs heel laag is, zodat de elektriciteitskosten zo weinig mogelijk doorwerken in de waterstofprijs. Omgekeerd vindt elektriciteitsproductie pas plaats als de stroomprijs hoog is. Dat is om te compenseren voor alle energieverliezen, als gevolg van het cyclusrendement van minder dan 50%. Voorts werkt de dure elektrolyse-apparatuur van circa € 5000 per kiloWatt, die bovendien minder dan de helft van de tijd in gebruik is, kostenverhogend. De stroomprijs van wind op zee en groene waterstof bestaat dus uit de som van de hoge netwerkkosten en de hoge opwekkingskosten, als het niet waait. Die hoge volatiliteit gaat samen met een onnodig zwaar elektriciteitsnet en is fnuikend voor de industrie, die gebaat is bij een betrouwbare voorziening en een voorspelbare lage stroomprijs. Daarenboven is het rendement, in termen van CO2-reductie per euro van wind op zee in combinatie met waterstof, het allerlaagste van alle opties. Elektrificatie van het vervoer, woningisolatie en elektrische warmtepompen scoren beter.
Het Internationaal Atoom Energie Agentschap (IAEA) voerde een studie ˚ ) uit naar de merites van een energiesysteem, dat is gebaseerd op een combinatie van kernenergie en duurzame energie. Daarin zijn financiële en sociale aspecten bekeken, naast milieutechnische en geostrategische. De conclusie is, dat voor elektriciteitsproductie duurzame energiebronnen en kernenergie elkaar aanvullen. Dat is inclusief de productie van zoet water voor de land- en tuinbouw en van waterstof voor de chemische en andere industrie.
Meer informatie:
https://www.iaea.org/publications/15098/nuclear-renewable-hybrid-energy-systems
˚ ) De titel van IAEA-studie is Nuclear–Renewable Hybrid Energy Systems
Programma en Aankondiging
De Stichting Kernvisie en de Stichting Energietransitie en Kernenergie zijn van plan een informele “Round Table” discussiebijeenkomst te organiseren over de relaties tussen kernenergie, warmte en waterstof.
De enorme uitdagingen welke de energietransitie met zich meebrengt kunnen slechts worden aangepakt wanneer alle denkbare technologie-opties en combinaties daarvan aan de orde kunnen komen. Daarbij is er geen enkele optie die op zich als een “silver bullit” kan worden beschouwd, waarbij altijd een energiebalans moet worden gevonden tussen moleculen en elektronen.
In die context bezien valt op dat er zowel nationaal als Europees toenemende aandacht is voor de zero-carbon productie van waterstof, maar dat een combinatie van nucleair opgewekte elektronen met waterstof nog steeds onvoldoende op de radar staat. Stakeholders en beleidsmakers lijken ook de mogelijkheid te miskennen van directe industriële levering van hoogwaardige warmte uit een kerncentrale. De verschillende (recente) nationale scenariostudies die gericht zijn op de toekomstige integrale energiebalansen besteden daar evenmin aandacht aan.
De concrete plannen voor nucleaire nieuwbouw in Borssele en meerdere recente rapporten over de relatie tussen kernenergie en waterstof is voor de beide Stichtingen aanleiding om op die kernenergie-waterstof/warmte relatie nog eens expliciet in te gaan in een informele setting met betrokken en geïnteresseerde partijen.
Wij zijn van plan dat te doen op de middag van woensdag 10 mei (14.00 – 17.00 uur) in Rotterdam [1]. We gaan dan uit van drie tot vier (korte) inleidingen gevolgd door een reflectie daarop van enkele stakeholders met aanvullend een open discussie met de overige aanwezigen. Chatham House Rules zullen van toepassing zijn.
Programma:
- 14.00 Welkom en korte inleiding door de Stichtingvoorzitters
- 14.10 - 14.40 Introductie IAEA rapport Nuclear-Renewable Hybrid Energy Systems
- 14.40 - 15.00 De Zeeuwse koolstofvrije productie van elektronen en moleculen
- 15.00 - 15.15 De Zeeuwse behoefte aan waterstof en warmte
- 15.15 - 15.30 Waterstof en een “first mover” voordeel; de relatie met de elektriciteitsmarkt
- 15.30 - 16.15 Reflectie mmv o.a.:
- TaTa, Yara, Chemelot
- Havenbedrijf Rotterdam
- Gasunie
- ETES
- ULC
- Last Energy
- Veritas
- Verdere discussie met aanwezigen